Eurowybory – przed nami pierwsza decyzja w roku wyborczym 2014

25 maja 2014 r odbędą się w naszym kraju wybory do Parlamentu Europejskiego.Wbrew pozorom, wybór naszej reprezentacji do tej instytucji, jest ważnym wyborem i powinien być świadomym działaniem. W medialnym  szumie słychać tylko – „wybierz nas, nas wybierz…” Ale dlaczego mam kogokolwiek wybierać? Strasburg i Bruksela są tak daleko, a my mamy dość swoich problemów na własnym podwórku! Nic bardziej mylnego – głos oddany na listę wyborczą zgłoszoną przez konkretną partię polityczną oznacza, że chcemy aby nasze interesy w Europarlamencie reprezentowała właśnie ta partia, której liberalne/konserwatywne/lewicowe (właściwe podkreślić) poglądy są nam bliskie.  Jeśli do wyborów nie pójdziemy wcale – wzmocnimy tym samym partię, na którą oddano najwięcej głosów. Czyli inaczej mówiąc – zagłosujemy „przez zaniechanie” – do parlamentu MUSI trafić 51 osób.

Parlament Europejski na początku funkcjonował, jako Zgromadzenie Parlamentarne i odgrywał jedynie rolę konsultacyjną. Od 1979 roku, czyli od czasu pierwszych, bezpośrednich wyborów do Parlamentu Europejskiego, kolejne unijne traktaty rozszerzały jego uprawnienia. Ostatni traktat – Traktat z Lizbony przyznał Parlamentowi Europejskiemu większe niż kiedykolwiek kompetencje. Parlament wraz z rządami krajów członkowskich zyskał też odpowiedzialność za cały unijny budżet. Jest także uprawniony do zatwierdzania i odwoływania Komisji Europejskiej. Parlament Europejski dzieli równo władzę z Radą UE, co oznacza, że w większości przypadków obie instytucje muszą razem uzgadniać treść każdej unijnej dyrektywy czy rozporządzenia. Eurodeputowani są wybierani na 5-letnią kadencję w wyborach bezpośrednich w poszczególnych krajach członkowskich.

Posłowie w Parlamencie Europejskim zasiadają nie według narodowości, a wg frakcji politycznych. I ta właśnie zasada kształtuje kampanię wyborczą w naszym kraju. Na kartach do głosowania znajdziemy osoby rozpoznawalne medialnie, nierzadko celebrytów, którzy z założenia mają skłonić wyborcę do zagłosowania na tą, a nie inną listę. Decydując się na wybór konkretnej osoby z konkretnej listy powinniśmy mieć świadomość, że głosowanie w wyborach do Parlamentu Europejskiego odbywa się według systemu proporcjonalnego, w którym głosy oddane na poszczególne listy przeliczane są na mandaty metodą d’Hondta w skali całego kraju. Dopiero po ustaleniu liczby mandatów przypadających poszczególnym komitetom rozdziela się je pomiędzy poszczególne okręgi wyborcze w następujący sposób: liczbę głosów uzyskanych przez dany komitet wyborczy w danym okręgu wyborczym mnoży się przez liczbę uzyskanych w kraju mandatów. Tak uzyskany iloczyn dzieli się przez liczbę głosów uzyskanych przez komitet w skali kraju. Uzyskana z tego działania liczba równa jest liczbie mandatów jaką komitet uzyskał w danym okręgu (art. 129 ust. 2 Ordynacji wyborczej do PE). Mandaty uzyskują kandydaci, którzy na danej liście okręgowej otrzymali największą liczbę głosów.
Oznacza to, że od frekwencji w poszczególnych okręgach wyborczych w dużym stopniu zależy liczba mandatów, jakie im przypadną w procesie  ich przydzielania. Przy skrajnie niekorzystnym rozkładzie frekwencji może zdarzyć się nawet tak, że okręg o małej frekwencji nie otrzyma żadnego mandatu. Stąd tak duża aktywność poszczególnych partii, które mobilizują wyborców do zagłosowania.
Uzyskanie przewagi w wyborach do Europarlamentu to także swoisty ranking pozycji poszczególnych partii w kraju. Zaraz potem odbędą się wybory samorządowe i parlamentarne. Kampania do Europarlamentu rozpoczyna wyścig o mandaty na wszystkich płaszczyznach władzy.

W Polsce wybory do Parlamentu Europejskiego przeprowadza się w trzynastu okręgach wyborczych, odpowiadających obszarowi jednego lub dwóch województw. Wyjątkiem jest województwo mazowieckie podzielone na dwa okręgi. Głosowanie ma podobny charakter jak głosowanie w wyborach do Sejmu. Oznacza to, że oddając głos na kandydata głosuje się jednocześnie na listę komitetu wyborczego.
Niezwykle ważną sprawą są kwalifikacje europosłów – do Europarlamentu powinni kandydować specjaliści o wysokich umiejętnościach negocjacyjnych. Z uwagi na jego ponadnarodowy charakter, deputowani zasiadają w nim w grupach politycznych, zwanych inaczej frakcjami zorganizowanymi na podstawie ideologiczno-programowej. Narodowość posłów odgrywa drugorzędną rolę.
Tu często uwidacznia się sprzeczność – głosujemy na znane nazwiska, za czym często nie idą wysokie kompetencje. Większość naszych najlepszych europarlamentarzystów to osoby mało medialne – jak np. Danuta Huebner, Sidonia Jędrzejewska, Lidia Geringer de Oedenberg, Róża Thun, Bogdan Marcinkiewicz, Tadeusz Zwiefka. A do kampanii potrzebna jest rozpoznawalność, stąd obecność w Europarlamencie np. Tadeusza Cywińskiego, Jacka Kurskiego czy Michała Kamińskiego.
Wśród Polaków zainteresowanie majowymi wyborami do parlamentu Unii Europejskiej jest stosunkowo niewielkie – ok.28 proc badanych uważa to wydarzenie za ważne. Natomiast odsetek wyrażających brak zainteresowania tym wydarzeniem jest najwyższy spośród dotychczas odnotowanych i wynosi 71 proc.(wg CBOS.) Głosować w wyborach do PE planuje 34 proc. badanych, czyli mniej niż w 2009 roku -również dane CBOS. Najnowsze badanie CBOS pokazuje również , że Polacy nie mają najlepszego zdania o pracy polskich eurodeputowanych. I ta ocena pogarsza się z kadencji na kadencję. Najczęstszym argumentem wysuwanym przez krytyków polskiej reprezentacji w PE jest niewspółmiernie wysokie wynagrodzenie za pracę, która nie należy do wyjątkowo odpowiedzialnych – w grupie ok. 750 posłów znajdziemy 50 Polaków, którzy (nie zapominajmy) działają głównie w ramach frakcji o określonych poglądach politycznych. 24 deputowanych PO i czterech PSL było w największej grupie politycznej w PE – Europejskiej Partii Ludowej. W Postępowym Sojuszu Socjalistów i Demokratów znalazło się sześciu polityków koalicji SLD–UP i jeden Twojego Ruchu. We frakcji Europejskich Konserwatystów i Reformatorów jest 6 posłów z PiS, 4 z Polski Razem, a dwóch jest niezależnych. Posłowie Solidarnej Polski (4 osoby) dołączyli do najmniej licznej, eurosceptycznej Europy Wolności i Demokracji.

Podstawowa lista dochodów i dodatków europosła
– 32 802 zł (ok. 7700 euro) – miesięczna pensja europosła
– 18 314 zł (4299 euro) – miesięcznie na prowadzenie biura
– 18 057 zł (4243 euro) – rocznie na podróże do innych państw UE, poza rodzimym, w celach innych niż udział w oficjalnych spotkaniach
– 1295 zł (304 euro) – za udział w posiedzeniu Komisji ds. Unii Europejskiej
– 1269 zł (298 euro) – dieta pobytowa za każdy dzień udziału w posiedzeniach parlamentu
– 647 zł (152 euro) – za dzień oraz zwrot kosztów zakwaterowania i śniadań w posiedzeniach poza terytorium UE
– 74 720 zł (17 540 euro) – miesięczne środki na zatrudnienie asystentów
Europosłowie dostają też sowitą wyprawkę na odchodne. Deputowani którzy nie uzyskają w kolejnych wyborach mandatów mogą, w zależności od stażu parlamentarnego, liczyć na odprawę z PE w wysokości od 6 do 24-miesięcznych pensji (art. 13 pkt 2 Statutu posła do PE).
Należy jednak przyznać, że polscy europosłowie próbują tworzyć wspólny front w sprawach ważnych dla Polski. We wrześniu 2009 roku polscy europosłowie powołali nieformalne Koło Polskie w PE. Zrzesza ono wszystkich przedstawicieli Polski, niezależnie od przynależności do frakcji politycznych. Struktura ta jest polską specyfiką. W PE, gdzie podziały rysują się raczej według sympatii politycznych, a nie przynależności narodowej, Koło Polskie jest wyjątkiem.  Instytut Spraw Publicznych (niezależna instytucja badawczo-naukowa zajmująca się polityką i gospodarką) podaje w swoim najnowszym raporcie,  że “(…)że polskie partie zwykle zajmują stanowisko zgodne z większością grup politycznych, do których należą. W kwestiach szczególnie ważnych Polacy nie wahają się jednak wystąpić przeciw własnej grupie. W sprawach z zakresu energetyki i ochrony klimatu, polska delegacja w grupie socjaldemokratycznej głosowała wbrew grupie, razem z partiami prawicowymi i większością polskich posłów. Stosunkowo duża zgodność w głosowaniach jest charakterystyczna dla polskich posłów, którzy zdecydowanie częściej niż przedstawiciele innych grup narodowych, głosują razem. (…) “